طرح صیانت از کاربران فضای مجازی چیست؟

از مدتی پیش گمانه زنی هایی در مورد طرح ساماندهی فضای مجازی مطرح شد اما به صورت کلی و واضح از جزییات این طرح اطلاعاتی در دست نبود. اما در این مقاله سعی داریم تا شما را با این طرح و جزیات آن آشنا کنیم

پس از ارائه طرح صیانت از کاربران فضای مجازی  یا همان طرح ساماندهی فضای مجازی موجی از نگرانی در بین بین افراد جامعه شکل گرفت. پس از آن اصلاحاتی در این طرح انجام شد و سرانجام امروز نمایندگان مجلس شورای اسلامی اقدام به تصویب این طرح کردند.

اما پس از اصلاحات صورت گرفته همچنان نگرانی های زیادی در خصوص طرح صیانت از کاربران فضای مجازی وجود دارد.

مفاد طرح صیانت از کاربران فضای مجازی چیست؟

در طرح صیانت از کاربران فضای مجازی ماده های گوناگونی تعریف شده است که یکی از ماده هایی که نگرانی زیادی را در بین مردم ایجاد کرده ماده 11 این طرح میباشد که پس از اصلاح بدون این که محتوای آن تغییر کند به ماده 12 تغییر یافت.

در این ماده اینگونه عنوان شده است که : عرضه و فعالیت خدمات پایه کاربردی در فضای مجازی منوط به رعایت قوانین کشور، ثبت در درگاه خدمات پایه کاربردی و اخذ مجوز فعالیت خدمات اثرگذار پایه کاربردی داخلی و خارجی است.

اما این ماده تبصره ای هم دارد با این شرح : عرضه و فعالیت خدمات پایه کاربردی خارجی اثرگذار مستلزم معرفی نماینده قانونی و پذیرش تعهدات ابلاغی کمیسیون است.

بنابراین، مسئله چگونگی تاسیس نمایندگی از سوی شرکت‌های فناوری جهان  با وجود تحریم های بین المللی و نپیوستن به FATF هنوز به قوت خود باقی است. این در صورتی است که در تبصره۲ این ماده، مسئولیتی که به‌عهده سازمان فناوری اطلاعات گذاشته شده بود، اکنون در شرح مسئولیت‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تعریف شده است.

گماه زنی ها پس از اجرا شدن طرح صیانت از کاربران فضای مجازی

در صرت اجرایی شدن طرح صیانت از کاربران فضای مجازی ممکن است اتفاقاتی که در زیر به آن ها اشاره میکنیم برای کاربران ایرانی رخ دهد.

مسدود شدن هر نوع خدمات اینترنتی خارجی

مسدود شدن سرویس‌های گوگل، اینستاگرام، لینکدین، واتساپ و…

مسدود شدن گوگل پلی و پلی استور

مسدود شدن آپدیت‌های ویندوز، لینوکس و آپدیت‌های گوشی‌های تلفن‌های همراه

اجبار مردم به استفاده از پیام رسان‌های داخلی

تعطیلی کسب وکارهای خانگی و خرد که در فضای مجازی مانند اینستاگرام اقدام به عرضه محصولات می‌کنند

الزام به تایید هویت کاربران هنگام ورود به اینترنت و به خطر افتادن حریم خصوصی

از دسترس خارج شدن اپلیکیشن های خارجی

آیا موبایل و تبلت گران میشود؟

در پیش‌نویس جدید این طرح، درباره ممنوعیت واردات ابزارهای الکترونیکی که نسخه پیش فرض نرم افزار خارجی را داشته باشند، به جای ممنوعیت واردات، کمیسیون می‌تواند تا ۳۵ درصد عوارض ورودی آن را افزایش دهد.

به طور مثال اگر گوگل در ایران ممنوع شود و روی تبلت یا گوشی تلفن همراهی این سرویس اینترنتی نصب شود، کمیسیون یاد شده می‌تواند تعرفه واردات آن را 35 درصد افزایش دهد.

فیلترینگ در طرح صیانت از کاربران فضای مجازی

در طرح ارایه شده قبلی، در صورتی که خدمات پایه کاربردی خارجی اعم از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی، موتورهای جست‌وجو و مرورگرها، سرویس‌های ایمیل، نقشه‌ها و مسیریاب‌ها، سرویس‌های ابری و… شرایط اعلام شده را رعایت نمی‌کردند، براساس ماده 27  طرح قبلی فیلتر می‌شدند.

 این در صورتی  است که اکنون براساس تبصره۲ ماده 28  این اصلاحیه، خدمات پایه کاربردی خارجی که پیش از تصویب این قانون با تشخیص کمیسیون از مصادیق خدمات پایه کاربردی اثرگذار بوده‌اند، وظیفه دارند که  ظرف ۴‌ماه پس از لازم‌ الاجرا شدن این قانون، نسبت به انجام تعهدات مندرج در ماده دوازده اقدام کنند.

در غیراین صورت، اعمال بند «ج» این ماده (فیلتر شدن) برای آنها تا زمان معرفی جایگزین مناسب داخلی یا خارجی که با تشخیص کمیسیون انجام خواهد شد یا یک سال پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون لازم نیست.

 درصورت انجام ندادن  تعهدات توسط خدمات پایه کاربردی مزبور در زمان معین شده، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است ظرف مدت  هشت ماه  نسبت به ایجاد خدمات پایه کاربردی جایگزین برای آنها اقدام کند.

اما نکته دیگری که در این ماده وجود دارد این است که در صورت فیلترینگ اینستاگرام کسب و کار های ایرانی چگونه باید مشتریان خارجی خود را جهت استفاده از اپلیکیشن های ایرانی جایگزین ترغیب کنند و ممکن است دچار ضرر و زیان شوند.

این طرح شمال مفاد و تبصره های بسیار زیادی است که در آینده در مجله PDE  به بررسی آن خواهیم پرداخت. اما چیزی که مشخص است این است که طرح صیانت از کاربران فضای مجازی توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده و در اختیار شورای نگهبان قرار گرفته است.

لازم به ذکر است که در صورت تایید شورای نگهبان طرح صیانت از کاربران فضای مجازی برای بازه زمانی 3 الی 5 ساله به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد.